Komisjonowanie to, obok wysyłki, najważniejszy z punktu widzenia klienta element procesu magazynowania, bowiem jego sprawna realizacja zapewnia terminową i dokładną realizację zlecenia i dostarczenia przesyłki do końcowego odbiorcy. Warunkiem osiągnięcia tego celu jest jednak wybór optymalnej technologii, rodzaju czy też metody kompletacji – a to proces ciągły i dynamiczny, który zmienia się wraz z oczekiwaniami rynku. Dlatego zdolność szybkiego reagowania i elastyczność to dwa czynniki, które wyróżniają prężnie działające magazyny kompletacyjne.

Skrzynki plastikowe od bekuplast na taśmociągu magazynowym

Co to jest magazynowanie i komisjonowanie - zacznijmy od krótkich definicji

Magazynowanie to – zacytujmy w tym miejscu źródło internetowej wiedzy, Wikipedię - „czynności związane z czasowym gromadzeniem zapasów dóbr materialnych, ich składowaniem we właściwych warunkach oraz przekazywaniem odbiorcom” ^[1]. Jednak praca nowoczesnego magazynu nie ogranicza się wyłącznie do przechowalnictwa; każdego dnia klienci zamawiają towary w sklepach lub w sieci, które należy pobrać z magazynu na podstawie zlecenia, przygotować do wysyłki i odesłać do miejsca przeznaczenia. Zajmuje się tym proces o obco brzmiącej nazwie „komisjonowanie”.

Komisjonowanie to jeden z etapów magazynowania, mieszczący się pomiędzy przyjęciem i rozładunkiem towaru a jego załadunkiem i wysłaniem do odbiorcy. Ten trochę dziwny i nie kojarzący się automatycznie z konkretną czynnością wyraz jest zapożyczeniem z języka angielskiego, w którym „commissioning” oznacza „zlecanie” lub „zamawianie”. Ma on duże znaczenie dla działania przedsiębiorstwa, ponieważ wszelkie opóźnienia lub pomyłki, które pojawią się w jego realizacji, mogą przełożyć się na opóźnienie dotarcia towaru do klienta końcowego i jego niezadowolenie.

Co oznacza komisjonowanie w praktyce?

W praktyce magazynowej komisjonowanie to rozformowywanie zbiorczych jednostek ładunkowych o jednorodnym charakterze (np. palet) na opakowania jednostkowe, a potem zestawianie ich w ramach pojedynczego zamówienia, zgodnie z indywidualnymi wymaganiami klientów co do ich zawartości. Z tego powodu zamiennie stosuje się inną nazwę tego procesu, „order picking” (czyli wybieranie/kompletowanie zamówień). Im nowocześniejszymi narzędziami dysponuje firma, która wykonuje komisjonowanie, tym praca jest wydajniejsza i przebiega szybciej. Dla usprawnienia procesu komisjonowania zaawansowane firmy logistyczne korzystają z wielu technologii, nawet głosowych i świetlnych!

Towar do człowieka czy człowiek do towaru? Etapy komisjonowania

Komisjonowanie składa się z kilku etapów.

• Pierwszym jest odbiór towaru z miejsca składowania.
• Kolejne to: przetransportowanie ładunku do miejsca komisjonowania (lub dotarcie komisjonera do miejsca składowania produktów); przygotowanie towaru do procesu komisjonowania; pobranie go (skompletowanie) w ilościach zgodnych z zamówieniem.
• Ostatecznie towar jest zabezpieczany i odwożony z powrotem do miejsca składowania, skąd może być wysłany do klienta.

Komisjonowanie - sposób pierwszy czyli system dynamiczny

W zależności od przyjętej strategii komisjonowanie odbywa się na jeden z dwóch sposobów. W tzw. systemie dynamicznym (albo „człowiek do towaru”) komisjoner udaje się do miejsca składowania produktów, aby pobrać wymagane towary i przeprowadzić proces kompletowania zamówienia. Z reguły nie są do tego potrzebne automatyczne środki pomocnicze. Ten rodzaj kompletacji jest szczególnie przydatny w przypadku mniejszych zamówień i towarów o małej masie. Zaletami takiego rozwiązania są m.in. brak konieczności ponoszenia wysokich nakładów inwestycyjnych w infrastrukturę służącą do komisjonowania i wysoka wydajność procesu; wady to m.in. większy wysiłek podczas pobierania artykułów, większe odległości do pokonania przez komisjonera i tym samym dłuższy czas poświęcany na realizację zlecenia; wreszcie trudna z punktu widzenia ergonomii organizacja miejsca pracy.

Komisjonowanie - sposób drugi czyli system statyczny

W systemie statycznym („towar do człowieka”) to produkty są przenoszone do miejsca komisjonowania i przygotowywane przez komisjonera na podstawie danych z systemu zarządzania magazynem. Towar może być pobierany w sposób ręczny lub z pomocą robotów magazynujących, a następnie transportowany za pomocą przenośników taśmowych. Po skompletowaniu zamówienia puste pojemniki (lub częściowo rozformowane) są transportowane z powrotem do magazynu. Korzyściami ze stosowania systemu statycznego są: wysoka wydajność kompletacji towarów dzięki redukcji czasu potrzebnego na pokonanie ścieżki; szeroki zakres artykułów poddawanych komisjonowaniu; mniejszy nakład ludzkiej pracy i krótszy czas realizacji; wyższa ergonomia całego procesu. Do wad należą natomiast: stosunkowo wysokie koszty inwestycji w zautomatyzowane systemy regałów i pobierania artykułów; mniejsza elastyczność dzięki stałej liczbie stanowisk do komisjonowania; ryzyko wystąpienia awarii i zatrzymania pracy urządzeń automatycznych.

Komisjonowanie niejedno ma imię

Procesy komisjonowania mogą przebiegać jedno- lub wielostopniowo. W tym pierwszym przypadku każde zlecenie obsługiwane jest indywidualnie (pojedynczo) w formie kompletacji równoległej lub sztafetowej. Zlecenie w kompletacji równoległej zostaje rozdzielone na różne podstrefy i w w nich jednocześnie (równolegle) realizowane; w kompletacji sztafetowej poszczególne pozycje ze zlecenia realizowane są sukcesywnie (jedna po drugiej) przez jednego pracownika przechodzącego przez wszystkie strefy magazynu lub przez komisjonerów z poszczególnych stref, którzy przekazują sobie zlecenie jak pałeczkę w sztafecie (stąd nazwa). W komisjonowaniu wielostopniowym następuje kompletacja wielu zleceń jednocześnie przez wielu kompletujących. Kilka zleceń jest łączonych w jedno zlecenie zbiorcze, zlecenie to kompletowane jest według artykułów, a dopiero na końcu dzielone i pakowane zgodnie ze zleceniami złożonymi przez zamawiających.

Kompletacja towaru realizowana jest najczęściej ręcznie. Dostawcy wyposażenia magazynowego posiadają w swej ofercie w pełni automatyczne rozwiązania, ale tego typu inwestycja wymaga procesu o bardzo dużej powtarzalności oraz przepływach, jeśli ma być opłacalna; w sytuacji płynnych zmian sytuacji rynkowej i branży handlu elektronicznego bardziej rozsądnym wydaje się korzystanie z procesów kompletacji ręcznych (gdy operacje realizowane są ręcznie z poziomu podłogi) lub półautomatycznych (operacje realizowane ręcznie z każdego poziomu urządzeń magazynowych, np. z wykorzystaniem wózków systemowych).

Jak znaleźć właściwy towar?

Znalezienie konkretnego produktu w masie magazynowanego towaru to nie lada wyzwanie. Tutaj w sukurs przychodzą rozwiązania zautomatyzowane w rodzaju systemów Pick-by-Light, Pick-by-Voice, Pick-by-Terminal czy Pick-by-Scan.

• Pick-by-Light to jest metoda bezkwitowego komisjonowania z zastosowaniem cyfrowych wyświetlaczy. Dobrze widoczne lampki sygnalizacyjne umieszczone bezpośrednio na regałach wskazują miejsce pobrania towaru, a na wyświetlaczu podawana jest informacja, ile części należy pobrać. Komisjoner potwierdza pobranie towaru przez naciśnięcie przycisku i zgaszenie lampki sygnalizacyjnej. Metoda ta umożliwia bardzo szybkie kompletowanie zamówień przy niskiej liczbie błędów.
• Pick-by-Voice również należy do procesu komisjonowania bezkwitowego, ale zamiast światła wykorzystuje system głosowy; komisjoner jest informowany głosowo za pośrednictwem systemu zarządzania magazynem (LSV) o typie i ilości towaru, który ma pobrać do kompletowania. Z kolei metoda Pick-by-Terminal polega na tym, że polecenia są przekazywane drogą radiową do terminala przymocowanego do wózka widłowego. Ta metoda jest najczęściej stosowana w przedsiębiorstwach, które magazynują i sprzedają duże i nieporęczne artykuły.
• W przypadku metody Pick-by-Scan pracownik przemieszcza się po magazynie z mobilnym urządzeniem rejestracji danych, na które z LSV przekazywana jest bezpośrednio lista towarów do pobrania. Pracownik skanuje produkt przeznaczony do kompletacji i zatwierdza jego pobranie przez naciśnięcie przycisku, może także wprowadzić informację o pobraniu mniejszej ilości towaru lub jego braku.

^[1] https://pl.wikipedia.org/wiki/Magazynowanie